Verslag vanuit Pakistan, deel 5

Deel 5 van het verslag van Riekje Kok die in Pakistan heeft deelgenomen aan een conferentie voor politie vrouwen over gender based violence. Inmiddels is Riekje weer veilig terug in Nederland.

Pakistan heeft volgens Wikipedia een inwoner aantal van 193.238.868 (2013) en staat daarmee wereldwijd op de zesde plaats. De provincies hebben voor de politie een eigen verantwoordelijkheid, net als we in Nederland tot voor kort ook relatief autonome politieregio’s kenden.
De (patriarchale) cultuur in de grote steden verschilt nogal van die van het platteland.
Pakistan worstelt met een opkomende fundamentele islamitische beweging (o.a. Pakistaanse Taliban) waardoor de roep op het toepassen van islamitische wetgeving toeneemt en in de praktijk ook wordt toegepast.
Gegevens over positie van vrouwen:
> Pakistan staat 135^e op de Gender Inequality Gap Index, van 2013. Er zijn 136 landen onderzocht, die samen 93% van de wereldpopulatie omvatten. Alleen Jemen staat lager dan Pakistan. Pakistan scoort met name laag op werk&inkomen, scholing en health&survival.  Verrassend is de score op politieke invloed en deelname aan besluitvorming: daarmee komt Pakistan op 64e plaats.
Dit kan verklaard worden doordat Pakistan een liberale, goed opgeleide bovenlaag heeft, die deelneemt aan politiek en besluitvorming, waarbij deelname van vrouwen vanzelfsprekender is.

Uit een rapport van Human Rights Commission of Pakistan van 2013:
> Eergerelateerd geweld: 869 vrouwen vermoord
> Tenminste 56 vrouwen werden vermoord alleen omdat ze een meisje kregen
> 3 van de 10 kinderen uit de lagere schoolleeftijd gaat niet naar school

Uit een presentatie
> Ruim 40% van de meisjes trouwt voor hun 18^e jaar.
> Pakistan is het 3^e gevaarlijkste land voor vrouwen, na Congo en Afghanistan (Reuters Survey)

In deze setting doen ruim 4000 politievrouwen hun dagelijks werk.
Zelfs op deze conferentie merk je hoe zeer er nog sprake is van een scheiding tussen mannen en vrouwen. Illustratief is dat bij lunch en teabreak de mannen gebruik maken van de voorzieningen aan de linkerkant en de vrouwen van die aan de rechterkant.  Er wordt nauwelijks gemixt.

De politieorganisatie staat – zeker aan de basis – niet bekend om haar gender-sensitieve aanpak . Dus is het heel belangrijk dat deze vrouwen nationaal  optimaal gesteund worden (belangrijk doel van het project van waaruit deze conferentie wordt georganiseerd). Ze zijn immers ook belangrijke rolmodellen voor het werven van meer vrouwen en meisjes voor politieopleidingen.

Dus wordt er niet alleen aandacht besteed aan de inhoud, maar ook  aan het  “vieren”: er worden talloze awards uitgereikt en men gaat als  provinciale eenheid officieel met elkaar op de foto.
Ook het aanbieden van uitjes is daar onderdeel van;  Zie vorige deel: het shoppen en de volgende avond: museum en een feest met eten en muziek. Het is een feest van kleuren, want nu mogen de uniformen uit en kleden alle vrouwen zich in prachtige – traditionele – gewaden. Ook zijn er vertegenwoordigers van de overheid aanwezig en andere belangrijke relaties.

De sessie waarin ik een presentatie verzorg heet:  “Role of women: from words to action” en  wordt voorgezeten door Khawar Muntaz, voorzitter van de National Commission of the Status of Women in Pakistan. Een indrukwekkende vrouw met een grote staat van dienst in Pakistan. Zeker iemand om in de gaten te houden voor de wereldconferentie: ze zit goed voor en geeft een prachtige samenvatting aan het eind van de sessie.
Het lastige van deze conferentie is, dat je als spreker in een sessie wordt geplaatst zonder dat je weet wat de andere sprekers gaan vertellen en er is geen gelegenheid om met elkaar te overleggen. Bij deze sessie past het toevallig wonderwel.  Frazani Bari – voorvechtster voor mensenrechten en Hoofd van Gender Studies aan de Quaid-e-Azam  universiteit in Islamabad – houdt een mooie inleiding over gender(un)equality en de gevolgen daarvan voor de samenleving. Ruth Jones (UK) is op de universiteit van Worchester de directeur van het National Centre voor the Study and Prevention of Violence and Abuse. Ze is zelf slachtoffer van huiselijk geweld geweest en meerder malen met de dood bedreigd en is daar dankzij de hulp van omgeving en professionals uitgekomen en geworden wat ze nu is.  Daardoor krijgt haar inleiding over aard, omvang en aanpak van VAW in Engeland een extra dimensie.

Mijn verhaal gaat over de samenwerking tussen verschillende organisaties bij de aanpak van VAW/huiselijk geweld en hoe je bij die samenwerking fases in kaart kan brengen. De voorbeelden haal ik vooral uit de samenwerking met de politie. Tastbare gadges uit het landelijk project van de Nederlandse politie – handboeien en balletjes – spreken tot de verbeelding.

Het woord one-stop – shop komt regelmatig terug in deze conferentie. Ik krijg de indruk dat er door de verschillende deelnemers steeds iets anders onder wordt verstaan. Ik ga naar een sessie waarin Dr. Abu Hassan uit Maleisië  vertelt over zijn one-stop-center. De oorsprong ligt in 1993 toen hij constateerde dat vrouwelijke slachtoffers van (seksueel) geweld in zijn ziekenhuis uren op een brancard lagen te wachten totdat er doktoren beschikbaar waren om het noodzakelijke onderzoek te verrichten. Zijn ambitie is om de behoeften van de cliënt centraal te stellen en de dienstverlening daarom heen te organiseren.
Dus is er in het ziekenhuis een aparte ruimte ingericht waar vrouwen medisch kunnen worden onderzocht en waar ook het onderzoek van de politie plaatsvindt.
In zijn  presentatie ligt de nadruk vooral op het medisch en forensisch onderzoek.  Over de follow-up - wat gebeurt er na opname in het ziekenhuis (hij noemt de opname “temporary shelter”) en wat is het perspectief van de vrouwen die hij helpt - is hij minder expliciet.

Trafficking
Helaas mis ik de presentatie van Leisa James. Zij werkt bij de Australian Federal Police en is in Pakistan gestationeerd omdat  Pakistan een doorvoerland is voor allerlei vormen van human trafficking.  Ik spreek haar nog wel even, omdat zij interessant kan zijn voor de GNWS wereldconferentie en ze daar ook zelf in geïnteresseerd is.

De laatste dag zijn er twee plenaire sessies.  In de laatste, over netwerken zit ook mijn presentatie over het GNWS network, nadat er eerst 3 sprekers zijn geweest over het belang van netwerken voor vrouwen in het algemeen, en politievrouwen netwerken in het bijzonder.
De conferentie is perfect georganiseerd, behalve dat er geen afstemming heeft plaatsgevonden tussen de sprekers in dezelfde sessie. Dat is voor deze sessie jammer: veel herhalingen en de laatste dag (iedereen is moe). 
Ik heb gelukkig bedacht dat ik begin met een foto van Maxima (van twitter) en zo iets kan vertellen over de geschiedenis van de vrouwenopvang in Nederland.

En ik eindig met een oproep aan de aanwezige politiemensen om toch vooral in hun eigen land shelters te informeren over de derde wereldconferentie in 2015 in Den Haag.
Ik lunch met Nanna Stolze van de Nederlandse ambassade.  Ze vertelt dat de ambassade soms moeite heeft met het tijdelijk onderbrengen van vrouwen en/of kinderen die tegen hun wil of onder valse voorwendselen mee zijn genomen vanuit Nederland naar Pakistan.
Tijdens de lunch word ik aangesproken door een Pakistaanse politievrouw, die geen Engels spreekt maar iemand heeft meegenomen om te vertalen. Ze zegt dat ze me alle incidenten van geweld wil sturen die ze meemaakt. Ik vraag haar hoe ik haar daarmee zou kunnen helpen en dan vertelt ze dat ze in haar regio met de handen in het haar zit: de shelter daar is vaak overvol en voor sommige vrouwen te ver weg. Dan weet ze niet wat ze met een vrouw aan moet en als de shelter belt om bescherming- omdat er sprake is van bedreiging- is de reactie van haar politieafdeling meestal: gebrek aan mensen, we hebben er geen tijd voor.  Ze heeft er goed over nagedacht: haar broer is goed in Engels en kan de incidenten voor mij vertalen.

Tot mijn verrassing zit ik na de lunch in het forum over de slotverklaring van de conferentie (hetzelfde panel als voor de lunch).
Die slotverklaring krijg ik ter plekke onder mijn neus, zonder voorbereiding. Dankzij mijn gesprek met de politievrouw tijdens de lunch kan ik een zinnige bijdrage leveren: in de slotverklaring staat niet expliciet dat een  belangrijke taak van de politie is de bescherming van vrouwen&kinderen en van shelters.  Deze suggestie wordt door Khola Iram - die deze sessie voorzit - onmiddellijk overgenomen en het hoofd van de nationale politie zegt toe contact met me op te nemen om hierover nog eens verder te praten.

Voor we vertrekken krijgen we een USB stick met alle foto’s van de conferentie en het feest, en alle presentaties die van te voren zijn aangeleverd!
Dus kan ik mijn verhaal afsluiten met een foto-impressie van het feest.