Safe Return in Bulgarije: Animus Association/La Strada Bulgaria

Bijdrage van Trijntje Kootstra vanuit Sofia, Bulgarije
9 april 2014

Op maandagmiddag en dinsdag maken we nader kennis met Animus Association/La Strada Bulgaria. Ik ken Animus al vanaf 1998, toen ik nog algemeen coördinator van het La Strada Programma was en Animus onze nieuwe partner in Bulgarije werd. Animus was toen al een begrip in Bulgarije, omdat het de eerste NGO was die zich inzette voor hulpverlening aan vrouwen die het slachtoffer werden van geweld. Sindsdien is de organisatie alleen maar gegroeid en tegenwoordig werken er meer dan 55 betaalde medewerkers en nog eens 20 vrijwilligers. Er is een crisiscentrum met 8 bedden, een ‘moeder en kind’ unit voor residentiële opvang van jonge moeders en een afdeling maatschappelijk werk (allemaal gefinancierd door de gemeente). Ook runt Animus een nationale telefoonlijn voor slachtoffers van geweld en een kindertelefoon die allebei 24 uur per dag bereikbaar zijn en door de nationale overheid worden gefinancierd. Daarnaast is er een centrum voor psychotherapie met speciale programma’s voor volwassenen en kinderen, waar niet alleen slachtoffers van geweld, maar ook andere cliënten terecht kunnen. Tot slot verzorgt Animus ook veel training en wordt er onderzoek gedaan, dat vervolgens weer voor lobby en advocacy wordt gebruikt. En zo is de cirkel rond.

 

We spreken op beide dagen veel medewerkers en ook cliënten die in het crisiscentrum verblijven dat helemaal vol is. Anni, de directeur van het Crisiscentrum, vertelt dat er op jaarbasis zo’n 100 cliënten verblijven. Sommigen maar één nacht, andere drie maanden. Animus is hier flexibel in, het hangt van de behoeften en de mogelijkheden van de cliënten af. Jongens t/m 12 jaar kunnen met hun moeder worden opgevangen. Vorig jaar werden 35 slachtoffers mensenhandel opgenomen, grotendeels uit het buitenland en 65 slachtoffers van huiselijk geweld.  Slachtoffers die op het vliegveld of met de bus aankomen worden opgehaald en naar het shelter gebracht dat op een geheime plek zit. Bij Animus kunnen ze aanspraak maken op psychosociale begeleiding, juridische begeleiding, een medische check-up, begeleiding om werk te vinden, eigenlijk alle begeleiding die nodig is om weer een zelfstandig leven op te bouwen. In het shelter zijn 24 uur per dag hulpverleners aanwezig. Voor counseling en bijvoorbeeld ook gespecialiseerde hulp voor de kinderen kunnen cliënten terecht in het kantoor van Animus.

Net als in Nederland is er bij bijna alle cliënten sprake van multiproblematiek en ook is er een structureel tekort aan plaatsen. Wat hierin ook een rol speelt is dat cliënten alleen een beroep op voorzieningen kunnen doen in de plaats waar zij vandaan komen en meestal is dat niet Sofia. Dat betekent dat het bijvoorbeeld heel moeilijk is om in Sofia woonruimte toegewezen te krijgen en een sociale uitkering is al helemaal niet mogelijk. De vrouwen worden dan ook zo snel mogelijk richting werk begeleid en als wij overdag in het opvanghuis aankomen zijn bijna alle vrouwen buiten de deur. Aan het eind van de middag druppelen de cliënten weer binnen en is het mogelijk met een aantal van hen te praten.

De buitenlandse slachtoffers van mensenhandel die naar Bulgarije terugkeren komen vooral uit Duitsland en Oostenrijk, omdat Animus daar nauw samenwerkt met lokale NGO’s die ook veel Bulgaars sprekende ‘cultural mediators’ inzetten. Vanuit Nederland is drie weken geleden een jonge vrouw uit een Romafamilie teruggekeerd die licht verstandelijk beperkt was. Anni vertelt dat het lastig was om haar goed te begeleiden, omdat ze slecht Bulgaars sprak en zelfs simpele vaardigheden zoals telefoneren niet goed beheerste. De Bulgaarse politie heeft haar handelaar al heel snel opgepakt en het meisje verblijft nu weer bij haar familie in de grensstreek met Griekenland en Turkije. Animus heeft nog één keer telefonisch contact met haar gehad en heeft –voordat ze naar haar familie terug ging- een risicoanalyse van haar situatie gemaakt. Het vermoeden bestond dat de familie op de één of andere manier bij de mensenhandel betrokken was, maar het was niet hard te maken en het meisje wilde heel graag naar haar ouders terug. Op zo’n moment moet je de cliënt toch laten gaan en het enige dat je dan kunt doen is zorgen dat ze de contactgegevens van de hulpverlener bij zich heeft. Bij cliënten die vanuit Animus naar een ander shelter vertrekken is het meestal wel mogelijk om wat langer contact te houden.

Wat opvalt als wij rondlopen in het kleine shelter is dat het er heel licht en verzorgd uit ziet en ook heel rustig aan doet. Er zijn in totaal twee slaapkamers voor de cliënten en een grote woonkeuken. Cliënten en hun kinderen delen de slaapkamers en over het algemeen gaat dat prima, vertelt Anni. Ook levert het weinig problemen op dat sommige vrouwen slachtoffer zijn van huiselijk geweld en anderen van mensenhandel. “Ze weten het vrij snel van elkaar en praten er ook open over,” vertelt Anni, “Dat hoeft natuurlijk niet, maar omdat ze letterlijk en figuurlijk veel met elkaar delen, gebeurt het al snel.”

Op dinsdagmiddag hebben we ook een bezoek afgelegd aan de State Agency for Child Protection die zich inzet voor bescherming van kwetsbare Bulgaarse kinderen in het buitenland, die bijvoorbeeld worden gedwongen om te bedelen of te stelen of seksueel worden uitgebuit. Maar daarover meer in het volgende blog! Blijf ons volgen!